Streptococcus agalactiae: Zakażenia, objawy i profilaktyka w ciąży

Streptococcus agalactiae, znany również jako paciorkowiec bezmleczności, to bakteria, która może być obecna w organizmach zdrowych ludzi, zwłaszcza kobiet, gdzie występuje u 10-30% z nich. Choć często nieszkodliwa, może stać się groźna w określonych okolicznościach, zwłaszcza dla noworodków i kobiet w ciąży. Zakażenie tym patogenem jest niebezpieczne i może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie opon mózgowych czy posocznica. Dlatego tak ważne jest zrozumienie mechanizmów zakażeń, objawów oraz metod diagnostyki i leczenia związanych z tym paciorkowcem, a także zjawisk profilaktycznych, które mogą chronić najwrażliwsze grupy. Przyjrzyjmy się bliżej tej bakterii i jej wpływowi na zdrowie.

Czym jest Streptococcus agalactiae?

Wiele osób zastanawia się, czym właściwie jest *Streptococcus agalactiae*.

Ta bakteria, znana również jako paciorkowiec grupy B lub paciorkowiec bezmleczności, to Gram-dodatni mikroorganizm, który naturalnie występuje w ludzkim ciele. Można go spotkać w różnych miejscach, takich jak jelita, drogi rodne, drogi moczowe, a nawet w gardle czy drogach oddechowych niektórych dorosłych.

*Streptococcus agalactiae* preferuje kolonizację dolnej części przewodu pokarmowego oraz dróg moczowo-płciowych. Szacuje się, że znaczna część zdrowych kobiet jest jego nosicielkami – mówi się o 10 do 30 procent. Warto mieć tego świadomość.

Jak dochodzi do zakażenia Streptococcus agalactiae?

Zakażenie *Streptococcus agalactiae*, czyli paciorkowcem grupy B, jest szczególnie niebezpieczne dla niemowląt, przyszłych mam, seniorów i osób z osłabionym układem immunologicznym. Co ciekawe, osoby cieszące się dobrym zdrowiem mogą być nieświadomymi nosicielami tej bakterii. Problem pojawia się, gdy paciorkowce te przedostaną się do sterylnych normalnie obszarów organizmu.

Najczęściej do zakażenia noworodka dochodzi podczas porodu naturalnego, jeśli matka jest nosicielką. W takich sytuacjach ryzyko transmisji bakterii na dziecko jest naprawdę spore, szacuje się je nawet na 70%. Niestety, zakażenie może nastąpić także w okresie prenatalnym, jeszcze w brzuchu mamy.

Warto wiedzieć, że istnieją pewne okoliczności, które dodatkowo podnoszą ryzyko infekcji u noworodków. Do tych czynników zaliczamy:

• wysoki stopień kolonizacji paciorkowcem grupy B u matki,
• poród przedwczesny (czyli narodziny przed terminem),
• długi odstęp czasu między pęknięciem wód płodowych a porodem,
• gorączka u matki w trakcie porodu.

Paciorkowce grupy B rozprzestrzeniają się głównie drogą kropelkową, na przykład przez kaszel lub kichanie, ale także poprzez kontakty seksualne. Brak odpowiedniej higieny, jak choćby niedokładne mycie rąk, oraz przebywanie w dużych skupiskach ludzi, znacząco zwiększają prawdopodobieństwo zarażenia. Bakterie te wnikają do organizmu przez naruszoną skórę lub błony śluzowe. Statystyki pokazują, że około 20% ciężarnych kobiet jest nosicielkami *Streptococcus agalactiae*.

Jakie są objawy i powikłania związane z Streptococcus agalactiae?

Zakażenie bakterią *Streptococcus agalactiae* może manifestować się na różne sposoby, nierzadko przypominając typowe infekcje układu moczowo-płciowego, co utrudnia szybką diagnozę.

U noworodków i niemowląt infekcja ta bywa szczególnie niebezpieczna, prowadząc do poważnych powikłań, takich jak:

• zapalenie opon mózgowych,
• zapalenie płuc,
• bakteriemia,
• a nawet sepsa.

Brak leczenia zakażenia *Streptococcus agalactiae* niesie za sobą ryzyko poważnych konsekwencji. Może dojść do gorączki połogowej, stanu zagrażającego życiu matki. Ponadto, infekcja ta może wywołać zapalenie dróg oddechowych, które w konsekwencji może prowadzić do zapalenia płuc. W niektórych przypadkach obserwuje się również zmiany w układzie nerwowym, a w skrajnych sytuacjach rozwija się posocznica, znana również jako sepsa.

Jak przebiega diagnostyka i leczenie Streptococcus agalactiae?

Rozpoznanie zakażenia *Streptococcus agalactiae* opiera się na analizie różnorodnych próbek, takich jak krew, mocz oraz płyn mózgowo-rdzeniowy. Szczególną uwagę poświęca się ciężarnym, u których wykonuje się badania przesiewowe w celu identyfikacji nosicielstwa paciorkowca grupy B.

W terapii zakażeń kluczowe jest zastosowanie antybiotyków. Zazwyczaj ordynuje się penicylinę lub ampicylinę, a kuracja trwa zwykle od tygodnia do dziesięciu dni.

Badania PCR, cechujące się wyjątkową precyzją, charakteryzują się wysoką czułością i swoistością, co przekłada się na imponującą skuteczność, sięgającą nawet 99%.

Jakie ryzyko i profilaktyka dotyczą Streptococcus agalactiae w ciąży?

Ciąża zwiększa wrażliwość kobiet na zakażenie bakterią Streptococcus agalactiae, co niestety podnosi ryzyko przedwczesnego porodu. W aż 70% przypadków bakteria ta może zostać przekazana noworodkowi.

Dlatego tak ważne jest wykonywanie badań przesiewowych, zwłaszcza między 35. a 37. tygodniem ciąży. To właśnie one są najefektywniejszą metodą zapobiegania infekcjom u najmłodszych. Statystyki wskazują, że co czwarta przyszła mama jest nosicielką tej bakterii. U tej samej grupy kobiet, również u około 25%, występuje bakteriuria, która przebiega bez żadnych symptomów.

Jak zatem możemy chronić się przed zakażeniem? Istnieją sprawdzone sposoby profilaktyki:

• badania przesiewowe, które pozwalają zidentyfikować nosicielstwo bakterii,
• antybiotykoterapia w trakcie porodu, która znacząco obniża ryzyko zakażenia u dziecka,
• przestrzeganie podstawowych zasad higieny – regularne mycie rąk.